«'Axeri boda' ikuskizunaren atzean dauden kondairak benetan interesgarriak dira»

 

- Axeri boda euskal dantza tradizionaletan jatorria duen ikuskizun bat da, baina Juan Antonio Urbeltzek ematen dion ikuspuntu berezi batekin, tradizioarekin jolastuz. Berak duen ezagutza zabal hori aplikatuz forma berriak, edo zaharberrituak aurkitu daitezke.

- Kezka taldeko zenbat lagun hartzen duzue parte Axeri boda honetan?

- Hamar dantzari gabiltza ikuskizunean, eta badaude beste pare bat Elgoibarko Haritz Dantzari Taldekoak.

- Ez da zuen lehen lana Eibartik kanpo. Nola hasi ziren kolaborazio hauek?

- Orain dela hamabost urte inguru hasi ginen Elgoibarko Haritzeko dantzariekin lanean, ikastera joan ginen. Talde honek hogei urte daramatza Juan Antonio Urbeltzekin kolaboratzen eta bere ikuskizunetan parte hartzen. Gu ere, poliki-poliki hasi ginen kolaboratzen, hasieran Haritz taldearekin batera eta gero Kezka talde bezala. 1997an Kondharian estreinatu zenean, Eibarko lau edo bost dantzari ibili ginen, eta ordutik Pas de Basque eta Axeri bordan ere parte hartu dugu.

- Esan al dezakegu lankidetza hauek Kezka taldearen maila igo dutela?

- Egia esan, laguntza eta ikasbide bat izan da guretzat, alor guztietan. Batetik, dantza tradizionalak eurak ikasteko kristoren aukera eman digu. Hemen dauden dantza maisuak orain dela berrogei urte hasi ziren dantza tradizionalak jasotzen eta ikertzen. Orduan, ezagutza handia dute eta horrek asko lagundu digu gero herrian egin ditugun lanetan. Horrez gain, dantzari bezala exijentzia oso altua da, oso dantzari onak elkartzen dira eta horrek teknikoki maila igotzera behartzen zaitu. Nahiz eta talde zati bat bakarrik parte hartu, horrek talde osoari eragiten dio, denak tren horretan igo garelako. Beste aldetik, horrelako lekuetan dantza egitean asko ikasten da. Arriaga, Victoria Eugenia eta horrelako antzokietan eskakizun maila oso altua da. Hasieran izugarrizko urduriak egoten dira baina poliki-poliki ikasten da horrelako lekuetan dantza egiten. Eta horrek gure herriko emanaldietan oso baliagarria egiten da ere.

- Aipatu dituzun antzokietan dantza egin eta gero, nolatan ekiten diozue Eibarko Coliseo Antzokian 'Axeri boda' aurkezteari?

- Guretzat oso garrantzitsua da eta ilusio handia daukagu. Askotan, urruti zabiltzala ematen du eta zure herrian ez dutela hori ikusteko aukera. Horregatik ilusio asko egiten du, pozgarria da eta jendeak ondo erantzungo duen itxaropenarekin gaude.

- Dantza egin aurretik, bihar hitzaldi bat egongo da Portalean. Zer dago kontatzeko ikuskizun honi buruz?

- Argia dantza taldeko dantza maisuak direnak etorriko dira, Iñaki Arregi, Jexux Larrea eta Fernando Aristizabal. Bi oinarri izango ditu aurkezpenak. Batetik, Axeri boda Argia dantza taldearen ibilbidean kokatuko dute. Aurretik zer nolako lana egin den ulertu behar da, ikuskizun honetara ailegatzeko. Gero, zehatz mehatz Axeri boda inguruko azalpen batzuk emango dira.

- Ezinbestekoak al dira azalpenak?

- Ikuskizuna ikustera joan eta gozatu nahikoa izan daiteke, baina askotan, aurretik gauza batzuk badakizkizu oraindik gehiago gozatzen da. Kasu honetan, Axeri boda ikuskizunaren atzean dauden kondairak benetan interesgarriak dira. Badago atsotitz bat Euskal Herriko leku askotan jaso dena eta eguraldiko momentu zehatz bati buruz hitz egiten duena. Eguzkia eta euria batera dagoen momentu horretaz hitz egiten du, normalean ortzadarra ateratzen denean. Momentu hori oso berezia da tradizioan. Hemen esaten da momentu horretan axeriek beraien ezteiak, beraien bodak, ospatzen dituztela basoan. Euskal Herriko herri askotan jaso da oroitzapen hau. Urbeltz aspaldi ikusi zuen tradizio hau ez zela hemengoa bakarrik, Japonian ere antzeko mito bat zegoela. Akira Kurosawaren pelikula batean, Dreams, lehenengo ipuinean istorio hau azaltzen da. Japonian umeei zera esaten zaie: «eguzkia eta euria dagoenean ez zaitez joan basora, axeriek beraien ezteiak ospatzen dituzte eta». Hortik hasita kontakizun benetan tragiko eta dramatikoa dago. Hori da ikuskizun honen abiapuntua eta horri buruz azalpenak emango dira. Gainera, pelikula zati hori ikusteko aukera ere izango dugu.