«Amerikarrek zoragarri dantza egiten dutela ikustea shock bat da»

-Zer egiten du Eibarko dantza maisu batek Estatu Batuetan?

-Aspalditik datorren kontua da. Dantzan.com-en bidez harreman dexente daukagu Euskal Herriko dantzariekin, baita diasporako dantzariekin. Estatu Batuetan nahiko ondo antolatuta daude, hainbat euskal etxe daude eta bertan, dantza taldeak oso zutabe garrantzitsua dira. Talde horiek, orain dela sei hilabete planteatu zidaten nirekin ikastaro bat izan nahi zutela.

-Zer nolako ikastaroa izan da?

-Batez ere teorikoa. Dantzan jarri ditut ere, dantzaz hitz egitea gauza bat dela baina benetan dantzaz ulertzeko dantzan egin behar dela uste dudalako.

-Aurretik Estatu Batuetako euskal etxeetan egona al zinen?

-Kontaktoa geneukan, San Franciscoko Euskal Etxea ezagutu nuen aurretik, oporrak aprobetxatuta.

-Zer aurkitu duzu han?

-Badauzkazu informazio batzuk joan aurretik baina benetan ezagutu behar da. Niretzat emozionantea da. Badakizu zenbat kostatzen den hemen, Euskal Herrian, herri bakoitzean, dantza talde bat mantentzea, jendea gai honen inguruan lanean jartzea, dantzariak diziplina batekin prestatzea eta abar. Eta hori, 5.000 kilometrora, horrelako testuinguru batean... Euskaldun asko dagoela gauza bat da, baina San Francisco bezalako hiri handi batean euskaldunak zenbat izan daitezke? Oso gutxi. Baina hala ere, zenbat gaztek, zenbat helduk parte hartzen dute diziplina batekin, kristoren afizioarekin eta gauzak ondo egiteko gogoarekin. Hori ikustea eta dantzan zoragarri egiten dutela ikustea shock bat da.

-Batek pentsatu dezake Ameriketako euskal etxe batean jende zaharra bakarrik egongo dela. Nolako jendea dago?

-Estatu Batuetako diaspora, XIX. mende bukaerako eta batez ere XX. mende hasierakoa dela kontuan hartu behar da. Orduan, gaur egun bertan dihardutenak seme-alabak edo gehienak bilobak dira, bigarren edo hirugarren belaunaldia. Oso argi daukate amerikarrak direla, baina oso argi daukate ere euskaldunak direla, euskal-amerikarrak dira. Gehienak euskaraz zerbait ikasi dute etxean eta askok, unibertsitatea bukatu ondoren denbora bat hartzen dute Euskal Herrira etortzeko, euskeraz ikasi eta euskal dantzetan sakontzeko. Beraiek nahiko ezagutza ona dute hemengo errealitateaz, ez daukate horrelako mitoren bat bere buruan. Gainera gaur egun komunikazio forma berriei esker eskura dute kontaktua eta gertutik jarraitzen dute Euskal Herria.

-Bidai hori egin eta gero, Eibarrera bueltan, ikusitako zerbaitek inbidia ematen al dizu?

-Gustatu zait beraien artean oso ondo antolatuta daudela, oso eraginkorrak direla. Oso argi dauzkate beraien helburuak eta horretan oso amerikarrak dira, ez dute denborarik galtzen tontakerietan, eta oso langileak dira. Adibidez, egon naizen azken hirian, Boisen, badute benetan oso ona den dantza talde bat. Eta aurten Euskal Herrira datoz uztailean dantza egitera. Lau edo bost urtetik behin etortzen dira, baina hori, berrogeitahamar lagunentzat, diru pila da. Horregatik badute talde bat urte osoan dirubilketa lanean. Izugarriak dira antolatzen dituzten gauzak. Egon nintzenean izugarrizko sagardotegia antolatu zuten, kupelekin, sagardotegiko menuarekin, dena konpletu. Eta hiri handietan horrelako proposamenek harrera ona izaten dute, 500.000 biztanle dira Boisen. Dena saldu zuten, jendeak dirua ematen du ekimen interesgarria delako eta hurrengo astebururako 24 ordu dantzan prestatzen ari ziren. Kilometroak eta Korrika moduko gauzak Estatu Batuetatik ekarri ziren.

-Dantzan.com webguneari esker lortu dituzue horrelako kontaktuak. Zenbat denbora darama martxan?

-Webgunea 2001ean sortu genuen, orain bete ditugu hamar urte. Eibarren sortu zen, berez Kezka Dantza Taldetik abiatu zen baina berehala ikusi genuen proiektuaren dimensioa lokaletik gaindikoa zela eta Eibartik kanpoko jende asko nahi zuen parte hartu, bultzatu eta laguntzea, eta berehala zabaldu genuen. Euskal Herri osorako proiektua da baina egoitza Eibarren jarraitzen du nahiz eta kolaboratzaileak edonon dauden.

-Teknologia berriak han tradizionalak diren dantzetan baliogarriak al dira?

-Nik uste dut beste gauza batzuetan bezain beharrezkoak direla, edo gehiago. Hain zuzen ere, jarduera ustez moderno edo kontemporaneo batean jotzen da teknologietara baina gure kasuan beharrezkoa da. Badugu 'sanbenito' bat gauza zaharretaz ari garela baina ez da horrela, gaur egungo dantzariak gara, 2011 ari gara dantzan. Egiten duguna modernoa da orain bertan egiten dugulako. Horregatik, gure artean komunikatzeko eta gure lana ezagutzera emateko tresna guztiak erabiltzen ditugu, lehengoak eta gaur egunekoak. Momentu honetan, teknologia berriak aukera berriak eskeintzen dizkigu. Gainera, dantzetan bi epe ditugu, bideorik gabeko interneta, oso motela zena, eta oraingoa. Inteneten bideoak normalizatzen diren momentutik aldaketa izugarria da. Gaur egun gure webgunean Euskal Herriko dantza guztiak ikusteko aukera duzu. Tontuak izango ginen inprenta garaian geratuko bagina.

-Ameriketatik hasi gara, eta herrira gatoz bueltan. Zer nolako osasuna du Eibarko Kezka Dantza Taldeak?

-Estabilizatuta dagoela uste dut. Gure esparrua egin dugu, gustora gaude eta disfrutatzen ari gara. Guk ez daukagu modakoenak izateko asmoa, baina bai aukera ematea euskal dantzak dantzatu nahi duenari edo euskal dantzak ikusi nahi duenari Eibarren. Iruditzen zait gaur egun gauzak normalidade batera ailegatzen ari direla eta bakoitzak badaki noiz eta non dagoen dantzekin disfrutatzeko aukera. Gure kultura da, belaunaldiz belaunaldi milaka eibartar horrela disfrutatu eta komunikatu dira, eta gure ardura da hurrengo belaunaldiei aukera hori ematea, ezagutu eta autatzeko aukera hori eman behar diegu.