Inauteria

Heldu den otsailaren 10ean Noain-Elortzibarrek ibarreko eragile askoren bultzadari esker inauteri berria estreinatuko da. Horrela, mondongeroak, arotzak, sotolariak, gari-jotzaileak eta artzainak karriketara aterako dira inauteria ospatzeko. Noaingo herritarrak pertsonaia hauetaz mozorroturik karrikara aterako dira, XIX. mendeko Elortzibarko herritarren gisa eta, zenbait bolondresek egindako eta Diritambo Teatroko Marisa Serranok zuzendutako antzezpen baten laguntzaz, Txantxagainen bila abiatuko dira, txerrihiltzeko produktuak lapurtu dizkiela oharturik. Herriko karriketan barnako jarraipenaren ondotik herri epaiketa eginen da, hiltzea eta aske uztearen arteko erabakia hartuko delarik.

• Mondongeroak: txerri-hiltzean txerri-puskak prestatzen dituzten gizon-emakumeak dira, odolkigileak; hau da, odolkiak, lukainkak, txistorrak egiten dituztenak. Belaunaldiz belaunaldi ikasitako errezetak erabiltzen zituzten. Oso trebeak ziren aizkora eta labanak erabiltzen, eta beti odolez zikinduta egoten ziren.
• Artzainak: Beti beren makilari itsatsita zebiltzan eta ohiko irudietako bat izan dira gure Ibarrean, duela hamarkada gutxi arte. Batzuk hemengoak bertakoak ziren, hau da, gure herrietan bizi eta hemen ere artaldeak gobernatzen zituzten. Beste batzuk, berriz, noizbehinka gelditzen ziren bazterrotan, Pirinioetatik Bardeara transhumantzian zihoazela. Horregatik, hainbat janzkera mota zerabiltzaten.
• Gari-jotzaileak: haiei esker, ogia egiteko lehengaia lortzen zen. Larruazal beltzarana zuten, orduak eta orduak ematen baitzituzten alor eta larrainetan eguzkipean, eta eskuetan zoketak edo kaxoletak eramaten zituzten.
• Arotzak: Garai batean, Elortzibarko lanbiderik errotuena izan omen zen. Eguneroko bizitzarako behar ziren tresna guztiak sortu eta konpontzen zituzten. Urdinez janzten ziren, eta zaku-oihalez egindako kapa bat zeramaten. Beltzez zikinduta egoten ziren beti, burdinaren eraginez. Eskuetan mailua daramate.
• Sotolariak: Pertsonaia jatorrak dira, etxe esparrua ezagutzen dute, eta ibarreko jaiak maite dituzte. Galtzak jasota daramatzate mahatsa zapaldu ondoren, eta jakina, beti “pitarraz” zikinduta daude (etxean egiten zen ardoari horrela esaten zitzaion) zahagia edo ardo zatoa besapetik zintzilik.