Dokumentuaren akzioak
Aurresku bat Usartzan 1932an
Dantza soltean, Gisasola-Sarasua familiaren ospakizuna, Usartzan (Eibar), 1932-07-04. Argazkilaria: Pablo Sarasua. Antonio Sarasua Gisasolaren argazki-bilduma.
Familia ospakizun bat Usartzan (Eibar), eta senideak dantzan, zehazki, aurreskuan eta dantza soltean ageri dira Asier Sarasuak helarazi digun 1932ko argazki sorta honetan. Aurreskuaren soka ageri da argazkietako batean, eta dantzarako musika gramola bidez jarri zutela ikusten da irudietan.
Soka-dantza, aurreskuaren soka ageri da lehen argazkian. Zazpi lagun (bost emakume, gizonezko bat eta neskatila) ageri dira sokan argazkiaren ezkerraldean. Eskuma aldean bi gizonezkok emakume bat dute beraien erdian, alegia, zerbitzariak dira bi hauek, eta aurreskularia izan daitekeena gizona emakumearen aurrean dago, dantzan, eskuak gerrian jarrita eta eskuineko oinarekin pausoa markatuz. Erdian, gramola, tapa altxatuta, altaboz funtzio bete dezan.
Familia ospakizuna
Sona handikoak ziren garai bateko Usartzako erromeriak. Milaka lagun batzen omen zen Usartzan dantzara. Baina ez dira erromeria jendetsu horiek argazkiotan ageri direnak. Usartzan bai, baina familia giro intimoan egindako festa da Asier Sarasuak helarazi dizkigun argazki hauetan ageri dena. Bere aitxitxa Antonio Sarasua Gisasolaren argazki-bilduman agertu dira erretratu hauek. Ondoko argazkian dantza-soltean ageri dira, aurresku bukaeran izan liteke.
1932ko uztailaren 4an, Gisasola-Sarasuatarrek Usartzen egindako familia ospakizun baten argazkiak dira. Asier Sarasua, bere ama Maite Aranberriren laguntzarekin, argazkian ageri direnak identifikatzen aritu da. Badirudi Pablo Sarasua Guruzeta eta Gregoria Gisasola Iñarrairaegi senar-emazteen ospakizun bat dela aitzakia. Argazkietan ageri diren gainontzekoak bi horien anai-arrebak eta koinatuak dira. Hauek dira identifikatu dituztenak: Pablo Sarasua eta Gregoria Gisasola, Heraclio Sarasua (?), Maria Sarasua eta Fernando Irusta, Isabel Sarasua eta Genaro Boneta, Juan Bautista Gisasola eta Digna xx eta hauen alaba Ana Mari Gisasola, Antonia Gisasola eta Bernarda Gisasola.
Organistianekuak
Musikazaletasun handia zuen Gisasola familiak. "Organistianekuak" deitzen zieten Eibarren Gisasolatarren familiari Asier Sarasuak esan digunez. Musikariak ziren denak, baina gehien nabarmendu zena Juan Bautista "Juanito" Gisasola Iñarrairaegi izen zen, musikari ezaguna eta Eibarko Musika eskolari izena ematen diona. Argazkilari Pablo Sarasuak egingo zuen ziur aski, bera argazki bakarrean agertzen baita eta hor Juan Bautista Gisasola falta da.
Aurreskuaren irudiarekin batera gramola da deigarri gertatzen dena. Soka-dantzak edo sokan egindako aurreskuak, 1930ko hamarkadan familia giroan egiten jarraitzen zirela erakusten du irudiak. Gramolak arruntak ziren XX. mende hasieran, eta zuzeneko musikariekin lehia sortu zen, Aingeru Berguices ikertzaileak doktorego tesian azaldu duenez.
Argazki sorta ederra eta interesgarria beraz, Antonio Sarasua Gisasola bildumatik Asier Sarasuak helarazi diguna. Eskerrik asko!
Dokumentuaren akzioak
Erantzun
Kezka dantza taldea
Herrian bertan egiten diren festak, erritoak eta dantza ekitaldiak ditu Eibarko Kezka dantza taldeak bere lehentasun nagusia. 1958an Eibarko Klub Deportiboaren baitan sortutako dantza taldeak inauterietan koko-dantzekin abiatu ohi du urtea, eta Santa Kurutzetan, San Joanetan, San Andresetan eta bere burua akonfesionaltzat duen herriko santoral egutegiko festa guztietan dagokion dantzaz arduratzen dira Kezkako dantzariak.
Arrateko santutegian ezpata-dantza eskaini ohi du urtero irailaren 8an, tradizioak eguneratu eta antzokia eta plazaren arteko lotura egiteko ahaleginean, Argia dantzari taldeak eszenatokian egindakoaren ordaina plazan errotzeko konspiratuz.
2008an York-en, Ingalaterran, ospatu zen Sword Spectacular, munduko ezpata-dantzen jaialdi handienean euskal ezpata-dantzen ordezkaritza gorpuztu zuen: zahar-itxuran aurkeztutako ezpata-dantza nazioarteko ezpata-dantzen adituei irentsaraziz, ontsa plajiatzeko metodoa aplikatzen denean sorkuntza eta tradizioa txanpon beraren aldeak baitira.
Iruñeko Duguna taldearekin elkarlanean Ezpalak dantza tradizionalaren nazioarteko jaialdia antolatzen du Kezkak, euskaldunok zilborra dugula munduari erakutsiz, eta euskaldunoi munduko zilbor guztiak enbor berera lotuta ditugula iradokiz.
1990. urtean Elgoibarko Haritz dantzari taldearen eskutik Donostiako Argia taldea ezagutzeko zorteak dantzari buruzko etengabeko ikasketan murgiltzera eraman du Eibarko taldea, inoiz bukatzen ez den ikasketa sorgi-gurpilean jira-biran dantzan aritzeko zorionera kondenatuta.
Kezka Dantza Taldea
Portalea Kultur Etxea
Bista Eder kalea
20600 Eibar
Tfnoa: +34 605 71 14 29
kezka@dantzan.com
Jasotako azken erantzunak
- Dantzan on Dantzaren Nazioarteko Eguna 2022 Eibarren: gogoeta, kronika eta bideoa
- Xabier Etxabe on Dantzaren Nazioarteko Eguna 2022 Eibarren: gogoeta, kronika eta bideoa
- Kezka dantza taldea on Eibarko Dantzari Eguna 2021 online
- Yolanda Urzelai on Eibarko Dantzari Eguna 2021 online
- Kezka dantza taldea on Eibarko Dantzari Eguna 2021 online
- Yolanda Urzelai on Eibarko Dantzari Eguna 2021 online
- Kezka on Bi sarrera zozketan larunbatean Martin Zalakain ikusteko 2017/12/13
- Juana Goikoetxea on Bi sarrera zozketan larunbatean Martin Zalakain ikusteko 2017/12/13
- oier on Aurresku bat Usartzan 1932an 2017/01/19
- Patxi Montero on Aurresku bat Usartzan 1932an 2017/01/19
Zein iritzi duzue soka-dantzen erabilera espontaneoago / ez-hain-formal / ez-protokolario hau berriz ere aktibatzeaz? Izango luke lekurik gaur egun? Ni baiezkoan nago, baina bultzatu egin behar...
https://dantzan.eus/bideoak/bergara-1926-02
https://dantzan.eus/bideoak[…]rresku-txapelketa-1923-1928
Baina horrek ez du kentzen zenbaitek aurresku egituratu eta zurrunagoak dantzatu izana aldi berean, eta denen elkarbizitza gertatzea. Badira ia 20 urte horren inguruko pista politak eman zizkidala Patxi Beitiak, Eibarko Kezkako zuzendari izandakoak tarte txiki batean Bermeora ezkondu eta han Alkartasuna dantza taldea sortu aurretik. Patxik hauxe esan zidan:
"Aurreskua zelan egitten zan, Bizkaiko ala gipuzkuar erara?
Libria, nik libria beti egin dot, sasikua esateko, apurtxo bat donostiarra, bilbotarra ta puff, nahastekua. Gregoriok berak ez zekixan aurreskurik, ez dau jakin sekula, eta ipintzen eban beste bat, aiudantia edo, Mendarokua edo… haren zati bat, gero Bizkaikueri atarata beste bat, eta hola… Baiña ajilla egoten nintzan orduan, ensaiau be etxian eta, urte edarrak zertu nittuan. Gero urten neban Zaldibarren subcampeón de Bizkaia. Zaldibarrera presentau nintzan eta ni eibartarra naizela eta ezetz. Baiña azkenian hartu esten eta subcampeón de Bizkaia atara neban. 57 edo 58xan izango zan. Gero, bajatzen juan nintzan konkursuetan, Durangon, Arraten… "
https://dantzan.eus/[…]/iii-elkarrizketak
Nire aitxitxa Juan Arrieta elgoibartarrak ere esana zidan, gerra aurrean behin edo behin berak soka-dantzan, aurreskua edo atzeskua dantzatu izan zuela. Eta inokin ikasi ote zuen, eta nolakoa egin zuen galdetzerakoan (80 urte zituen ordurako) barrea ateratzen zitzaion, berak ez baitzuen inokin ikasi eta beraz, "ahal modukoa, zer zekien berak ba zer egin ote zuen..".