Aurtengo jaietan 50 urte beteko dira dantza berreskuratu zutela eta 25 emakumezkoen partaidetza bermatu zela. Joxe Ramon Belamendia (Aduna, 1957) 30 urtez Axeri dantzako partaidea izan zen, eta Ama Birjin egunean «ospakizun berezia» egingo dutela adierazi du.
Zer da Axeri dantza?
Axeri dantza dantza joko bat da, sei jokoz osatua: Aitarena, Zortzikoa, Orratzarena, Txingoa, Perratzea eta Dorrea edo Borroka. Dantza guztiak txistuaren laguntzaz egiten dira, eta joko batetik bestera igarotzeko, kalejira egiten da.
Nolakoa izan zen dantzaren berreskuratze prozesua?
Adunan 1975ean hasi zen Axeri dantzaren berreskuratze prozesua. 1929an azken aldiz dantzatu zen, eta garai hartan dantzari bezala ibili ziren David Zabala eta Faustino Sorondo adunarrek abiatu zuten berreskuratze lana. Andoaingo Lizar Makil dantza taldearengana jo zuten eta haien prestutasunaren aurrean, Axeri dantzaren pausoak irakatsi zizkieten andoaindar dantzariei. Azkenean, 1975eko Ama Birjin egunean, Lizar Makil taldekoek berriz dantzatu zuten Adunako plazan, dantza hau herriari itzuliz.
Beraz, adunarrak beranduago hasi zineten berriz dantzatzen?
Bai, hala da. 1983an atera genuen lehen aldiz adunarren taldea. Egia da lehen urteetan ez zela erraza izan taldea osatzea; izan ere, 300 biztanleko herri batean, 13 lagun besterik ez ginen dantzari. Horregatik, hasieran andoaindarrek ere lagundu ziguten taldea osatzen eta dantzan parte hartzen.
Emakumezkoen partaidetza bermatu zenetik ere 25 urte bete dira.
Andoainen, San Joan egunez, emakumezkoek lehen aldiz 2000. urtean dantzatu zuten Axeri dantza. Adunaren kasuan, 2018. urtean hartu zuten parte estreinakoz.
Gaur egun, zenbat kidek osatzen dute Adunako Axeri dantza taldea?
Hamazazpi dantzari inguruk osatzen dute taldea. Aurten, ordea, Adunako Axeri dantza taldearen buru den Xabier Tejeriaren esanetan, 30 lagunek eman dute izena dantzan parte hartzeko, azken urteetako zifrarik altuena izanik. Pozgarria da horrenbeste jendek Axeri dantzan parte hartzeko izena ematea; izan ere, altxor bat dugu esku artean, eta eutsi egin behar diogu.
Eta festetarako, zer duzue pentsatuta?
Ama Birjin egunean ospakizun berezia antolatzeko asmoa dugu. Orain 50 urte Adunan Axeri dantza dantzatu zuten andoaindarren izenak hartu ditugu, eta gurekin eguna pasatzera gonbidatu ditugu. Eguna belaunaldi guztietako axerien bilkurarekin hasiko dugu, eta bertan aitortza egingo zaie. Aurtengo Axeri dantza, egungo dantzariek eta dantzari ohiek dantzatuko dugu, eta ondoren bazkari batekin borobilduko dugu ospakizuna.
