Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak
Hemen zaude: Hasiera › Komunitatea › Oier Araolaza › Bilbon eta euskal dantza tradizionalik gabe

Dokumentuaren akzioak

Bilbon eta euskal dantza tradizionalik gabe

Oier Araolaza Oier Araolaza
2014/09/25 16:35
Bilbon eta euskal dantza tradizionalik gabe

Bilbo, 2010-06-28, Eusko Jaurlaritzak Eszenika izango zenaren aurkezpen ponpoxoa egin zigun Bilbon, EITBren egoitza azpian. Erreforma lan handia behar zuen eta azkenean ez zen gauzatu. Argazkia: Oier Araolaza.

Lehen ere entzun izan ditugu horrela iragarpenak (aurkeztu ere egin ziguten eskola orain lau urte eta gero ez zen gauzatu), eta gero ez dira inora iritsi, baina oraingoan (lehen ere hori pentsatu genuen) badirudi aurrera doala Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskolaren proiektua. Albistea ona iruditzen zait, eta antzematen ez bazait ere pozik nago. Bazen garaia ere esan nezake, eta ez dut esango, oraindik eskola ez dagoelako martxan, eta iragarpenekin badugu eskarmentua. Baina hori guztia (eta batez ere, ondoren esango dudana) esanda, bai, albiste ona da, eta pozik nago Arte Eszenikoen Goi Mailako Zentroa (orain konturatu naiz zentroa erabiltzen ari direla lehen eskola erabiltzen genuen tokian, ikasiko dut hori ere...) martxan jartzeko makinaria piztu dela ikusita. Ea ba.

Lehenengo eskertza

Azken egunotan, Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskolaren Aldeko Plataformako kide diren eta Hezkuntza Sailarekin elkarlanean aritu diren Santiago Burutxagak (antzerkia) eta Alicia Gomez-ek (dantza) eskola horretan eskainiko diren ikasketen dekretu zirriborroak erakutsi dizkigute plataformako kideoi, eta beraz, ikasketa horien lehen hezurdura bat ezagutzeko aukera izan dugu. Bestalde, plataformaren bidez baita ere, Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskolaren bideragarritasun txosten bat ezagutzeko aukera izan dugu, LKS enpresak Hezkuntza Sailaren eskariz egin duena. 

Nire aldetik eskerrak eta zorionak eman dizkiet Gabriel Ocina, Santi Burutxaga, Alicia Gomez eta Elias Otaolari (laukote honek osatu du plataformaren motorra urte luze eta korapilatsuetan barrena) eta baita horiekin elkarlanean aritu diren plataformako kide guztiei ere egindako lanagatik. Azkenean eskolak argia ikusi ala ez, egindako lana itzela izan da, eta argi dut aurrera ateratzen bada horien lanari esker izan dela. Hori esanda, nik ditudan bi kezka handi (behin eta berriz urteotan mahairatu ditudanak, nobedaderik ez beraz) plazaratu ditut plataforman berriz (bertan naizenetik bi puntu horiek behin eta berriz aipatu ditut, arrakastarik gabe izan bada ere). Bata euskal dantza tradizionalari dagokiona. Bestea zentroaren lokalizazioarena.

Euskal dantza tradizionala Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskolan

Ez dago. Ez dago euskal dantza tradizionalik ez ikasketa moduan planteatuta, eta ez dago eskainiko den dantza ikasketetan ikasgai moduan ere ez. Gaur egun mundu osoan ez dago eskolarik euskal dantza tradizionalean formazioa eskaintzen duenik, eta lehen txanpa honetan ere argi dago honako eskola honek ez duela eskainiko. Gainera, planteatu den ikasketa planarekin, ez dago aurreikusita dantza ikasketak eskola honetan egiten dituenak euskal dantza tradizionalean oinarrizko formaziorik jasoko duenik ere. Ez dago ikasgairik alor hori jorratzen duenik. Ikasketa plana aztertuta, nik soilik "Ikuskizunen arteen historia" ikasgaian antzeman dut zirrikituren bat zeharka euskal dantza tradizionalera hurbiltzeko, baina mundu osoko ikuskizunen arteen historia jorratu behar duen ikasgaian ezinezkoa gertatuko da aipamen labur bat baino ezer gehiago egitea.

Kritika hau plataformako kideekin konpartitu dut eta Alicia Gomez-ek erantzun dit dantza tradizionalak honako ikasgaietan izan dezakeela kabida:
  • Dantza/Mugimenduaren Teknikak: 12 ECTS (180 ordu presentzial)
  • Disziplinarteko Proiektuen Laborategia: 16 ETCS (240 ordu presentzial)
  • Errepertorioaren analisia eta praktika: 21 ETCS (315 ordu)
  • Dantzaren eta Gizateriaren Historia: 12 ETCS

Ikasgai horietako eduki zehatzak zentroa kudeatuko duen lantaldeak erabakiko ditu, eta beraz, horietan dantza tradizionala egoteko aukera dagoela esan dit Gomez-ek. Horrek ez nau batere lasaitu noski, lantaldearen esku geratzen baita dantza tradizionala landuko den ala ez. 

Ez dut uste inork zalantzan jartzen duenik eskola honetan euskara egon behar denik. Proiektuak jasotzen duenez euskara lehenetsiko da ikasketa hauetan. Gure hizkuntzetako bat euskara den moduan, gure dantza lengoaietako bat euskal dantza tradizionala da. Eta akats larria litzateke hori aintzat ez hartzea.

Eskolaren lokalizazioa, Bilbon, inolako eztabaida ez azterketarik gabe

Eskolaren ibilbidean dena eztabaidatu, aztertu eta kontrastatu da, baina une batean ere eztabaida mahaian jarri ez dena eskola Bilbon ezarriko dela da. Aztertu beharrean non dauzkagu azpiegitura egoki batzuk honelako eskola batentzat (eta badaude, hutsik gainera!), aldez aurretik erabaki da (nork?) Bilbon ezarriko dela eta inork ez du zalantzan jarri hori. Erabaki horrek faktura handia pasa dio eskolaren proiektuari. Non jarri asmatu ezinda, hautatzen ziren tokiak egokitzeko dirurik gabe, behin eta berriz proiektua etenda geratu da eraikinaren arazoagatik. Eta orain ere faktura ordaindu beharko dugu Bilbon jarri beharragatik.

LKS enpresak egin duen txostenean aipatzen da Juan Crisostomo Arriaga Kontserbatorioa ez dela egokia eskola hartzeko, baina Bilbon ez dute toki hoberik aurkitu, eta beraz, hor txertatzeko egokitzapen lanak egin (eta ordaindu) beharko dira, Ibarrekolanda institutuan ere bai (Kontserbatorioa ez delako nahikoa eta ordutegi arazoak sortzen direlako) eta beste eraikinen bat erosi beharra ere aurreikusten da epe motzean. 

Bilbotik kanpo ze aukera egon daitezkeen begiratzea ez da aztertu ere. Zornotza, Durango, Santurtzi, Galdako, Gasteiz, Laudio, Arrasate, Donostia, Zarautz edo Tolosan ze aukera egon litezkeen eskolarako ez da planteatu ere. Nik Eibarko adibidea ezagutzen dut, bertan nagoelako, eta Eibarren bada Hezkuntza Sailarena den (beraz, ez erosi ez hitzartu behar ez duen) zentro bat, Hezkuntza Esparrua, non besteak beste antzoki oso bat ekipamendu konpletoarekin, gimnasioak, ikaslgelak, ikasleentzat egoitza, eta beste hainbat baliabide prest dauden. Inbertsio minimoarekin hasteko moduan. Arazo bakarra du itxuraz eta konpoezina. Eibarren dago. Eta eskola Bilbon izango dela erabaki dute... Eta Eibarren bezala izango dira horrelako aukerak aipatutako eta aipatu gabeko beste hainbat herritan. Baina ez, eskola Bilbon izango da, ongi kabitzen ez den bi eraikinetan, egokitzapen lanak beharko dituztenak, eta epe ertainean eraikin berri bat egitea (Bilbon, noski!) justifikatuko duenak. Eskola Bilbon egin behar dela erabaki da (nork, noiz, zertan oinarrituta ez dakigu), eta kosta ala kosta, trakets ala zatituta Bilbon egingo da. Horixe da herri honetan lurraldetasunaz dagoen lan-modua. 

Gai honi buruz aurretik idatzi ditudanak:

Dokumentuaren akzioak

Patxi Montero Patxi Montero
2014/09/26 23:04
Ulertzen dut zure egoneza, eta bat nator zurekin, baina... iruditzen zait bide antzu bati begira gaudela.

Nik gustura asko egingo nituzke Euskal Dantza Tradizionaleko ikasketa 'serioak', asko baitago ikasteko eta sakontzeko. Eta horren premia orokorra aldarrikatzen dut, Eibarko manifestuan sinatu genuen bezala.

Baina esango dizut... Aspalditik ez dut ezer espero Arte Eszenikoen Goi Mailako Zentruaren egitasmo honengandik, eraman duen bidea eraman duelako, eta apuntatzen duen norabidea apuntatzen duelako. Benetan uste dut guk (dantza tradizionalak) ez dugula bertan ezer pintatzen.

Eta, behartuta edo, azkenean sartuko balitz ere, zein orientazio espero dezakegu Arte Eszenikoen eskola batetik? Dantza tradizionala arte eszeniko bezala, eta helburu / orientazio horrekin? Dantza tradizionala arte eszenikoa da? Bai, izan daiteke, eta ematen da ere arte eszeniko bezala, baina hori izan behar du bakarrik? Ez, ezta? Orduan... ni neu ez nau motibatzen proiektu honek. Ez dut nire burua halako eskola batetan ikusten.

Dantza tradizionalak behar duen formakuntza... edo guk geuk eratzen eta montatzen dugu, edo ez da inoiz izango benetan dantza tradizionalak behar duena. Hori da nire iritzia. Ojala, oker banago, eta proiektu honek gure beharrei erantzuna emango balie bi urteren buruan. Baina ez dut espero. Benetan. Eta sentitzen dut hala esatea, ezagututa zenbateko lana eta energia jarri den aukera honetan. Nire gaurko ikuspegitik, bide antzua da.

Utz diezaiegun antzerki eta dantza garaikideko munduetakoei euren proiektua gauzatzen, eta jar ditzagun gure indar guztiak dantza tradizionalaren ezagutza / sakontze / ikertze / formakuntza / transmisio beharrei erantzuna emango dien GURE proiektuan. Bila dezagun gure bidea.

Ea ba, Eibarko manifestua sinatu genuen guztiok... Benetan sinesten dugu sinatu genuena? Jar gaitezen bada serio demonio, baina denok.

"Aldarrikatzea?" Puffff... Ez dut espero goitik ezer etorriko zaigunik, ez badugu guk egina eta aho batez aurkezten.

Baina klaro. Erosoago da beste batzuk egitea (goitik), eta eginda ematea("Es ke Jaurlaritzak inposatu du"...), guk geuk eraiki baino, batez ere gu geu ez bagara gauza elkarrekin ados jarri eta egitasmo bateratua bultzatzeko. Bitartean, "beti penetan..."

Oier Araolaza Oier Araolaza
2014/09/28 11:13
Kaixo Patxi,

Tira, nik bi kontu oso desbedin ikusten ditut hemen. Lehenengoa da ea eskola horretan euskal dantza tradizionalari buruzko ikasketa batzuk egon beharko liratekeen ala ez. Bestea da, ea Euskal Herrian goi mailako edozein dantza (garaikide, klasiko, nahi den abizena jarrita) ikasketak egiten dituzten ikasleek euskal dantza tradizionalari buruzko gutxieneko ezagutza batzuk jaso beharko lituzketen ala ez. Nire artikuluan bigarren kontu honetaz dihardut, euskal dantza tradizionaleko ikasketarik bertan ezartzea ez baita une batean ere kontemplatu, eta beraz, hor ez baitago dezepziorik, aurreikusitakoaren konfirmazioa baizik.

Beraz, nire kritika nagusia da —eskola berrirako egin den ikasketa planen zirriborroa irakurri ondoren—, eskola horretan goi mailako dantza ikasketak egingo dituzten ikasleek, lau urte eta gradu mailako titulazio bat jaso arren, ez dutela euskal dantza tradizionalaren inguruan ia-ezer ikasiko. Plataforman aipatu dudanez, hemen ezagutu ditugu Utah-ko Unibertsitateko dantza ikasleak euskal dantza tradizionala ikastera etorrita, beraien irakasleak formazioan horrek garrantzi handia zuela sinesten baitzuen. Ikasketa plan honekin gerta daitekeena da dantza titulazioa eskuratzen duen ikasleek euskal dantza tradizionalari buruz ezta arrastorik ere ez izatea. Adibidez, Royal Balleteko dantzari honek ba ote daki saio didaktiko honetan egiten dituen "Rond de Jambe en l'air" eta "entrechat six" irekia, euskal dantza tradizionaletan bizi-bizi daudela, ez soilik Vestris-en oroitzapenetan?Royall Balleteko zuzendari artistiko izan zen Ninette de Valois-ek bazeken hori. Bilboko eskola honetako ikasleek jakingo dute? Ez, ez dirudi. Horixe da nik salatzen dudana nire artikuluan. Eta noski, horrek ez du batere zerikusirik euskal dantza tradizionaleko kideon premiekin. Baina hala ere larria eta salagarria iruditzen zait.

Lehenengo kuestioari buruz, alegia, euskal dantza tradizionalaren alorrean behar dugun eskola goitik etorriko zaigun zain egon beharrean geuk eraiki behar dugun, beno, bai, ados nago, akaso hobe litzatekeela azpitik sortu eta eraikiko bagenu. Ez nago ziur horretaz, baina tira, teorian azpitik eraikitzea egokiagoa izaten da goitik hastea baino. Baina hori horrela izanda ere, nik ez dut uste administrazioa horren erantzunkizunaz libratu behar dugunik eta gu (ados jartzeko gai ez garalako, horren premiaren kontzientzia ez delako zenbaitek nahiko genukeen bezain konpartitua edo ados jarrita ere ahuldade handia dugula indar egiteko) ez bagara gai horretarako (eta orain arte ez gara gai izan) beharrezkoa ikusten dut erakundeek ekimena bere gain hartzea. Hain zuzen ere horretarako daude (besteak beste) erakundeak, jendartean antolatzeko gai ez garan gauzetan ardura hartzeko: babes soziala, garraio-bideak, azpiegiturak, hezkuntza... Bai, hezkuntza, eta hau hezkuntza da.

Egunotan han eta hemen ikusi dut (baita LKSren txostenean ere) Arte Eszenikoen Goi Mailako Eskola ekipamendu kulturala edo kultur gastu bezala aurkezten. Eta ez nago batere ados horrekin. Hau ez da kultura. Hau Hezkuntza da. Eta Hezkuntzan askoz onartuago daukagu erakunde publikoen ardura eta ekimenerako zilegitasuna. Euskal Filologiako unibertsitate ikasketak ez ziren martxan jarri euskara irakasleekin elkar hartu eta proiektu bat adostu zutelako. Gotzon Garatek Deustun martxan jarri zituen oso modu xelebrean, ezer antolatu aurretik prentsan oharra argitaratuz, "datorren ikasturtean euskal filologiako ikasketak eskainiko ditu Deustuko unibertsitatean". Ikasleak izen-emateko deitu zuten eta dekanoak ez zuen beste erremediorik izan ikasketak martxan jartzeko. Ondoren EHUn filologiak eskaintzen hasiz gero euskal filologia eskaini beharra zeukala argi ikusi zen, eta hor ere goitik ekin zitzaion. Euskaltegiak eta ikastolak azpitik sortu ziren (dantza talde eta dantza eskolak bezala), baina filologia ikasketak goitik. Horrelako mila adibide daude. Oraintsu Energia Berriztagarrietan ikasketa berriak jarri dira Eibarko Unibertsitate Esparruan. Unibertsitate agintariek aurreikusi dute egon daitezkeela ikasleak hori ikasteko prest eta ikasketak martxan jarri zituzten. Dantza tradizionaleko sektorea batu eta ikasketak batzuk martxan jartzea albiste ona litzateke, baina hori ez dela gertatzen ikusita erakunde publiko zein unibertsitate batek martxan jartzea ere albiste ona litzateke nire ustez.

Erantzun

Erantzuna emateko identifikatu egin behar zara, gure webgunean erabiltzaile bat sortuz.